چگونه ازدواج کنیم؟

ازدواج، تاریخچه ‏ای به قدمت پیدایش انسان‏ها در کره زمین دارد و در تمام مکاتب و ادیان مطرح است اما هیچ مکتبی به اندازه اسلام برای این موضوع اهمیت قایل نبوده است. اسلام اساس ترقی و رشد و تکامل در تمامی شؤون زندگی را در چگونگی تشکیل خانواده‏ها می‏داند و برای این مهم اهدافی در نظر گرفته است; قرآن مجید خلقت همسران و ایجاد رشته مودت و دوستی بین زن و مرد را از نشانه‏ های شناخت ‏خداوند شمرده و به برخی از فواید ازدواج مانند آرامش روحی و جسمی، ارضای غریزه جنسی، ایجاد دوستی و علاقه، بقای نسل و تکامل فرد، اشاره می‏کند: «از جمله نشانه‏ های وجود خداوند این است که برایتان از جنس خودتان همسرانی آفریده تا بدان‏ها آرام گیرید و میان شما و آن‏ها دوستی و مهربانی قرار داد. در این (دوستی و محبت) برای کسانی که تفکر می‏کنند، نشانه ‏هایی وجود دارد.» (روم: 21)

چگونه ازدواج کنیم؟

ازدواج، تاریخچه ‏ای به قدمت پیدایش انسان‏ها در کره زمین دارد و در تمام مکاتب و ادیان مطرح است اما هیچ مکتبی به اندازه اسلام برای این موضوع اهمیت قایل نبوده است. اسلام اساس ترقی و رشد و تکامل در تمامی شؤون زندگی را در چگونگی تشکیل خانواده‏ها می‏داند و برای این مهم اهدافی در نظر گرفته است; قرآن مجید خلقت همسران و ایجاد رشته مودت و دوستی بین زن و مرد را از نشانه‏ های شناخت ‏خداوند شمرده و به برخی از فواید ازدواج مانند آرامش روحی و جسمی، ارضای غریزه جنسی، ایجاد دوستی و علاقه، بقای نسل و تکامل فرد، اشاره می‏کند: «از جمله نشانه‏ های وجود خداوند این است که برایتان از جنس خودتان همسرانی آفریده تا بدان‏ها آرام گیرید و میان شما و آن‏ها دوستی و مهربانی قرار داد. در این (دوستی و محبت) برای کسانی که تفکر می‏کنند، نشانه ‏هایی وجود دارد.» (روم: 21)

معیارهای انتخاب همسر از دیدگاه اسلام

1- داشتن ایمان، تقوا و حسن خلق:

ایمان و تقوا ملاک اصلی انتخاب همسر است. در سایه ایمان و تقواست که روابط عمیق عاطفی بین زوجین ایجاد می‏شود. نزد چنین همسرانی، زمینه تا حدود زیادی برای پرورش صحیح فرزندان فراهم است و زن و شوهر می‏توانند بر همه مشکلات زندگی، اعم از اقتصادی و روانی، فایق آیند و فرزندان خود را مطابق موازین و برنامه‏ های دینی تربیت کنند. در این زمینه، رسول اکرم صلی الله علیه و آله می‏فرمایند: «زن را برای زیبایی ‏اش به همسری مگیر; چون ممکن است جمال زن باعث پستی و سقوط اخلاقی‏ اش بشود. هم‏چنین به انگیزه مالش، با او پیوند زناشویی برقرار مکن; زیرا مال می‏تواند موجب طغیان او گردد، بلکه به سرمایه دینی ‏اش متوجه باش و با زن با ایمان ازدواج کن.» (1)  دو اصل دین و اخلاق نیک، ملاک‏های اصلی برای شایستگی زن و شوهر است و این اصل چه در دوران جنینی و شیر خوارگی، و چه در سایر مراحل زندگی کودک و تربیت او نقش بسزایی دارد. پیامبر گرامی اسلام (ص) می‏فرمایند: «بهترین زنان شما زنی است که وقتی همسرش به او می‏نگرد، شاد و مسرورش گرداند.» (2)

2- خوب و شایسته بودن:

جابربن عبدالله انصاری می‏گوید، در محضر رسول خدا صلی الله علیه و آله بودم. آن حضرت درباره همسر شایسته چنین فرمود: «بهترین همسران شما کسانی هستند که دارای ده خصلت‏باشند: 1- برای آمدن فرزندان متعدد آمادگی داشته باشند. 2- مهربان باشند .3 - عفت و پاک‏دامنی خود را رعایت کنند. 4- در میان بستگان خود عزیز و سربلند باشند. 5- نزد شوهر فروتن باشند. 6- خود را برای شوهر بیارایند و خود را به او بنمایانند. 7- نسبت ‏به نامحرمان خود نگه‏دار باشند و پوشش خود را حفظ کنند. 8- از شوهر حرف شنوی و اطاعت داشته باشند. 9- در مسائل جنسی، میل شوهر را جلب کنند. 10- در عشق و علاقه به شوهر، افراط نکنند و حد اعتدال را حفظ نمایند.» (3)

در جایی دیگر، رسول اکرم صلی الله علیه و آله می‏فرمایند: «من سعادة المرء الزوجة الصالحة‏»; (4) از سعادت مرد این است که دارای همسری شایسته و خوب باشد.

3- اصالت ‏خانوادگی:

اسلام تاکید دارد که درباره سابقه خانوادگی همسر، تحقیق لازم صورت گیرد و به خصوص، مراتب ایمانی و اخلاقی او در نظر گرفته شود و نیز تا حد امکان، همسر از خانواده‏ای پاک و عفیف انتخاب گردد. این اصالت‏خانوادگی در نحوه زندگی جدید و در نسل بعد تاثیر دارد. اگر نطفه،که متاثر از خصایص وراثتی والدین است، ناسالم باشد، دیگر امیدی به اصلاح فرزند نیست. به همین دلیل امام صادق علیه السلام می‏فرمایند: «(5) با خانواده شایسته ازدواج کنید; زیرا ژن‏ها خصایص والدین و اجداد را به نسل بعدی سرایت می‏دهند. پیامبر گرامی اسلام (ص) در این مورد به مردم آگاهی می‏دهند و می‏فرمایند: «(6) ای مردم بپرهیزید از گیاهان سبز و خرمی که در مزبله دان‏ها پرورش یافته است. "زنان زیبا و خوب‏رویی در خانواده بد".

4- توجه به کفویت:

ازدواج با افراد هم‏کفو و هم‏شان باعث توافق بیش‏تر در زندگی می‏شود; کفویت در جنبه‏های ایمانی، فکری، اقتصادی و... مطرح است، اما تکیه اساسی اسلام در کفویت، بیش‏تر بر مساله ایمان و اعتقاد است. علت این‏که پیامبر (صل)، حضرت علی علیه السلام را برای همسری دختر خود انتخاب نمودند، همین مساله بوده است. امام صادق علیه السلام می‏فرمایند: «(7) کفو (هم‏ردیف در ازدواج) کسی است که عفیف باشد و مالی هم داشته باشد».

پیامبر فرمودند: «هر مؤمنی کفو زن مؤمنه و هر مرد مسلمانی کفو زن مسلمان است.» (8)

5- سلامت جسم و روان:

عدم سلامت، مانع از ازدواج نیست، ولی در تداوم زندگی مشترک اثر منفی دارد. بر همین اساس، علمای اخلاق با استفاده از روایات اسلامی، گفته‏اند: با شش گروه از زنان ازدواج نکنید; یک گروه از این‏ها زنان انانه هستند; یعنی بسیار ناله می‏کنند، مریض احوالند و خود را به بیماری می‏زنند. (9) پیامبر اسلام( ص) فرمود: «پیش از ازدواج، درباره مزایای جسمی دختر مورد نظرت تحقیق کن; زیرا این بررسی در ایجاد الفت و محبت و توافق‏های بیش‏تر بین تو و همسرت پس از ازدواج، تاثیر زیادی دارد.» (10) سلامت فکر و اندیشه نیز بر سلامت رفتار و اعتدال در برخوردها، اثر بسزایی دارد; زیرا روابط انسانی زوجین، تابع شرایط نفسانی و روانی آن‏هاست و با عدم وجود سلامت روان، نمی‏توانند روابط مستحکم خانوادگی را بنیان گذارند.

پی ‏نوشت‏ها:

1- ملامحسن فیض کاشانی، محجة‏البیضاء، ج 3، ص 85

2- جمال‏الدین‏محمدالابشیهی،المستطرف،ج‏2،ص‏218

3- محمدبن‏یعقوب کلینی، فروع کافی، ج 5، ص 324 / محمدبن حسن حر عاملی، وسائل الشیعه، ج 14، ص 14

4- محمدبن یعقوب کلینی، اصول کافی، ج 5، ص 327

5- حسن‏بن فضل طبرسی، پیشین

6- محمدبن یعقوب کلینی، پیشین، ج 5، ص 332

7- وافی، ج 3، ص 18

8- محمدبن یعقوب کلینی، پیشین، ج 5، ص 34

9- همو، فروع کافی، ج 5، ص 325

10- محمدبن حسن حر عاملی، باب 35